Fara í efni

Verk Myllu-Kobba

Á Áshúshlaðinu eru tveir úthöggnir steinar.

Stefán Benediktsson á Minni-Brekku kom með þess tvo steina í Glaumbæ sumarið 2005 og afhenti safninu. Hann sagði þá hafa verið á Minni-Brekku frá því að Jakob Jónsson (Myllu-Kobbi) var þar til heimilis um tíma á 19. öld. Kobbi hefði ætlað annan hvorn steininn á leiði sitt. Af því varð þó ekki.

Annar steinninn er ferhyrndur og fallega höggvin strik á brúnir hans. Hinn er sá sem myndin er af. Á hann er höggvin áletrun, í bak og fyrir. Að framan er: DROTTENN / LATI MIG DR / EIMA VEL S / EM DIGGVN I / AKOPI SREL Þ / EGAR A STEIN / SETT HANN SV / AF SÆL VÆRÐ. Sem útleggst sennilega þannig: Drottinn láti mig dreyma vel sem dyggun(m) Jakopi srel (sæll?) þegar á stein sett hann svaf sæl værð. Að aftan: HO / NUM AD ÞIN / GAF.  Eða: Honum (n)áð þín gaf.

Jakob Jónsson (Myllu-Kobbi) fæddist árið 1823, sennilega í Fremri-Svartárdal.[1] Sonur Jóns Guðmundssonar frá Skatastöðum og víðar og Ragnhildar Jónsdóttur, sem fædd var í Flatatungukoti. Árið 1833, fluttu þau að Skíðastöðum á Neðribyggð með 3 börn sín, Svein, Jakob og Rannveigu. Jón dó árið 1839, og var þá lausamaður á Reykjavöllum. Ragnhildur fluttist þá frá Skíðastöðum að Fagranesi á Reykjaströnd. Jakob var fermdur árið 1838 og fékk þann vitnisburð að hann væri „sæmilega að sjer og skikkanlegur".[2] Sama ár varð hann vinnumaður á Kimbastöðum. Þaðan fluttist hann 1843 að Grímsstöðum í Goðdalasókn. Líklegt er talið að hann hafi verið fluttur þaðan fyrir 1850.[3]

Jakob var sjálflærður steinhöggvari og reyndi sig einnig við útskurð. Á fullorðinsárum var hann í lausamennsku og fór um byggðir og setti upp vatnsmyllur fyrir menn. Hann gaf sig einnig í að höggva upp hvannir fyrir fólk. Hann átti geitur og hafði með sér. Hann þótti sérstakur í háttum, hafði  m.a. alltaf þrjá hatta á höfði, hvern upp af öðrum. Ólafur á Hellulandi mundi „eftir honum í steikjandi hita, þá tók hann ofan efsta hattinn og skömmu síðar þann næsta. Þá stóðu hárin á honum út um götin á þriðja hattinum".[4] Kobbi kom víða við sem kaupamaður. Einhvern tíma var hann hjá séra Benedikt á Hólum. „Einu sinni var búið að skammta presti og þá komst Kobbi i matinn hjá presti og at hann allan. Þegar prestur komst að því, ávarpar hann Kobba og segir: „Jakob minn, þér hafið borðað matinn minn." Karl lét sér hvergi bregða og svarar: „Eg held að matnum sé sama hver étur hann." Myllu-Kobbi var góður járnsmiður. Smiðja stóð gegnt kirkjudyrum á Hólum. Eitt sinn ætlaði prófastur að messa og hugði á ferðalag að lokinni messu. Það vantaði skeifur undir reiðhestinn og hann bað Kobba að smíða 24 hóffjaðrir fyrir sig. Þegar prófastur gekk út úr kirkjudyrum. búinn að messa, þá stendur þar Myllu-Kobbi og laumar í lófa hans nöglunum. Þeir voru glóðheitir úr smiðjunni og hrutu úr hendi prests út um alla stétt. Þetta gerði Kobbi af skömmum sínum til þess að minna prófastinn á að hann hefði látið sig vinna um messutímann. Í annað sinn var verið að heyja á engjum og áin í foráttuvexti. Þá kemur fólkið sér saman um að gefa Kobba sinn bitann hvert, ef hann vildi vinna það til að komast yfir ána. Kobbi tekur því vel fyllir alla vasa sína af grjóti og stingur sér í ána þar sem hún er dýpst. Það sést ekki af honum tangur né tetur fyrr en hann kom upp við hinn bakkann. Svo fór hann sömu leið til baka og fólkið varð að sjá á eftir matnum ofan í hann".[5]

Margar skemmtisögur eru til um Myllu-Kobba og fjöldi myllusteina eru eignaðir honum en óvíst er hve marga hann hjó sjálfur en marga setti hann niður fyrir menn.

[1] Samanber grein Þormóðs Sveinssonar í Lesbók Morgunblaðsins, 5. tbl., 8.2.1948. Bls. 75-76.

[2] Sama heimild.

[3] Í greininni segir Þormóður að heimildir um bernsku og ungdómsár  Kobba hafa hann að mestu úr prestsþjónustubók Goðdalaprestakalls. Lesbók Morgunblaðsins, 5. tbl., 8.2.1948. Bls. 75-76.

[4] Viðtal við Ólaf Sigurðsson, óðalsbónda á Hellulandi í Skagafirði í Tímanum, 246. tbl., 44. árgangur,

þriðjudagur 1. nóvember 1960. Bls. 9.

[5] Sama heimild.