Fara í efni

Skáli frá 11. öld fundinn á Hamri í Hegranesi

Norðan við íbúðarhúsið á Hamri þar sem viðbygging mun rísa stóðu fjós og hlaða fram á 20. öld, en þar áður torfbær, gangabær sem rifinn var um 1930. Hróbjartur Jónasson gerði uppdrátt af bænum og taldi hann að bærinn væri að grunni til frá því um aldamótin 1800. Við upphaf fornleifarannsóknarinnar var hreinsað uppúr skurði sem lá þvert yfir svæðið og tengdist áðurnefndri fjósbyggingu. Í skurðinum mátti sjá umtalsverðar byggingaleifar sem virtust flestar tilheyra  gamla gangabænum, en auk þeirra sáust undir auðþekktu hvítu gjóskulagi frá Heklu sem féll árið 1104, bæði torf- og kolaleifar sem vitnuðu um forna byggð. Þessar eldri mannvistarleifar voru hins vegar sundurgrafnar af yngri byggingum, frárennslis- og lagnaskurðum og því var talið ólíklegt að heilleg mynd fengist af þeim.







Á síðustu dögum rannsóknarinnar, þegar búið var að skrá og mæla inn a.m.k. tvær kynslóðir gangabæja á blettinum, komu í ljós lítið röskuð gólflög og fornt eldstæði og þegar grafið var útfrá gólflögunum sáust rótuð torflög sitt hvoru megin og örlitlar leifar af undirstöðum veggja. Smátt og smátt fór skáli að taka á sig mynd. Hann hefur verið 4m breiður um miðbikið og á að giska 8-9m langur. Vegna rasks er það ekki að fullu ljóst. Í miðju gólfi var um 1m langt eldstæði eða langeldur og merki um bekki eða set með langhliðum. Í torfi skálans mátti greina gjósku sem talið er að sé úr gosi frá Vatnajökli frá því um 1000. Sýni úr gjóskunni verða send til frekari greiningar en flest bendir til að skálinn sé frá 11. öld.